Antioksidantët- Përfitimet e tyre
Vitet e fundit, ka pasur një vëmendje të madhe ndaj radikaleve të lira.
- Radikalet e lira rrjedhin ose nga proçeset normale thelbësore metabolike në trupin e njeriut ose nga burime të jashtme si ekspozimi ndaj rrezeve X, ozoni, pirja e duhanit, ndotësit e ajrit dhe kimikatet industriale.
- Një antioksidant është një molekulë mjaft e qëndrueshme për t'i dhuruar një elektron një radikal të lirë të egër dhe për ta neutralizuar atë, duke zvogëluar kështu aftësinë e tij për të dëmtuar. Këta antioksidantë vonojnë ose pengojnë dëmtimin qelizor kryesisht përmes vetive të tyre të pastrimit të radikalëve të lirë.
- Stresi oksidativ, që lind si rezultat i një çekuilibri midis prodhimit të radikaleve të lira dhe mbrojtjes antioksiduese, shoqërohet me dëmtimin e një game të gjerë llojesh molekulare, duke përfshirë lipidet, proteinat dhe acidet nukleike.
Trupi prodhon shumë molekula që shuajnë radikalet e lira me aq siguri sa uji shuan zjarrin. Ka qindra, ndoshta mijëra, substanca të ndryshme që mund të veprojnë si antioksidantë. Më të njohurit janë vitamina C, vitamina E, beta-karotina dhe karotenoidet e tjera të lidhura me to, së bashku me mineralet selen dhe mangan. Gjithashtu përmendim Glutation, koenzima Q10, acidi lipoik, flavonoidet, fenolet, polifenolet, fitoestrogjenet, Quercetinë, Astaxanthinë. Shumica janë natyrale dhe prania e tyre në ushqim parandalon oksidimin ose shërben si një mbrojtje natyrore kundër mjedisit lokal.
Burimet më të mira të antioksidantëve janë ushqimet me bazë bimore, veçanërisht frutat dhe perimet. Ushqimet që janë veçanërisht të larta në antioksidantë shpesh quhen "superushqim" ose "ushqim funksional".
- Vitamina A: Prodhimet e qumështit, vezët dhe mëlçia
- Vitamina C: Shumica e frutave dhe perimeve, veçanërisht manaferrat, portokallet dhe specat
- Vitamina E: Arra, fara luledielli, vajra bimorë dhe perime jeshile
- Beta-karoten: Fruta dhe perime me ngjyra të ndezura, të tilla si karota, bizelja, spinaqi dhe mango
- Likopen: Fruta dhe perime rozë dhe të kuqe, duke përfshirë domatet dhe shalqinin
- Lutein: Perimet me gjethe, misër, papaja dhe portokall
- Selen: Orizi, misri, gruri, drithëra, si dhe arra, vezë, djathë dhe bishtajore
Ushqime të tjera që besohet se janë burime të mira të antioksidantëve përfshijnë:
- patëllxhanët
- bishtajoret e tilla si fasulet
- çaji jeshil dhe i zi
- rrushi i kuq
- çokollata e zezë
- shegët
- manaferrat goji
Përfitimet e antioksidantëve
Për shkak se antioksidantët kanë fuqinë për t'ju mbrojtur nga radikalet e lira, ata mund të jenë në gjendje të ulin shanset për disa sëmundje.
- Antioksidantët për shëndetin e zemrës
Ka shumë debate nëse antioksidantët ndihmojnë në uljen e shanseve të njerëzve për sëmundje të zemrës. Nga njëra anë, hulumtimet kanë treguar se njerëzit që hanë më shumë fruta dhe perime kanë rrezik më të ulët të sëmundjeve të zemrës dhe goditjes në tru.
- Antioksidantët për sytë
Degjenerimi makular i lidhur me moshën, ose AMD, është shkaku më i zakonshëm i humbjes së përhershme të shikimit tek të rriturit mbi moshën 50 vjeç. Kjo ndodh kur makula, e cila është thellë në pjesën e pasme të syrit tuaj, fillon të konsumohet. Antioksidantët pengojnë degjenerimin macular.
- Antioksidantët për lëkurën
Vitamina C dhe E kanë përfitime të larta për lëkurën. Studimet kanë treguar se kur aplikohen në lëkurë, ndihmojë në përmirësimin e shfaqjes së rrudhave dhe i bëjë njollat e errëta në lëkurë më pak të dukshme.
- Antioksidantë për shëndetin e trurit
Stresi oksidativ mund të ndikojë në sëmundjen e Alzheimerit dhe forma të tjera të humbjes së kujtesës apo zvogëlimit së funksionit kognitiv. Një nga mënyrat kryesore për të mbrojtur trurin tuaj është duke konsumuar antioksidantë.
- Antioksidantë kundër inflamacionit
Inflamacioni mund të shfaqet me një sërë simptomash, duke përfshirë dhimbje koke, dhimbje të kyçeve dhe muskujve. Antioksidantët parandalojnë inflamacionin duke mbrojtur qelizat nga dëmtimi i tyre.
Disa sugjerime suplementesh me antioksidantë mund ti gjeni këtu.
Referenca:
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/301506
- https://www.healthline.com/nutrition/antioxidants-explained
- https://www.nccih.nih.gov/health/antioxidant-supplements-what-you-need-to-know